تاثير رقت ( غلظت گرده ) بر عفونت نوزما سرانه

مقاله تاثير رقت ( غلظت گرده ) بر عفونت نوزما سرانه در زنبورعسل در سال 2016 توسط محققات آمريكايي انجام و چاپ شده است. زنبورهاي عسل گرده افشان هاي مهمي براي تعداد زيادي از محصولات كشاورزي در جهان هستند كه در حال حاضر با عوامل استرس زای زيادي مواجه هستند منجمله اين عوامل آفات ، پارازيت ها و عوامل بيماري زا هستند.

نوزما سرانه يكي از پارازيت هايي است كه در سال 2006 براي اولين بار در زنبورعسل اروپايي گزارش شده است.اسپورهاي نوزما سرانه توسط زنبورعسل بلعيده شده و در داخل دستگاه گوارش زنبورعسل در روده مياني ( به اصطلاح همان معده زنبورعسل ) جوانه مي زند و در بين سلول هاي آن رشد و تكثير مي كند.

نوزما سرانه تاثيرات منفي زيادي بر زنبورعسل دارد و باعث چراگري زودرس مي شود، ميزان ويتلوجنين و فرمون آرواره اي را در ملكه تغيير مي دهد، باعث كاهش طول عمر، كاهش عملكرد سيستم ايمني و افزايش از دست رفتن كلني ها مي شود.كاهش طول عمر در زنبورهاي عفوني شده با نوزما سرانه مشاهده مي شود. اختلال در متابوليسم پروتئين در روده مياني باعث ايجاد استرس انرژتيك در زنبورعسل مي شود.

اين انگل انرژي مورد نياز خود را از سلول هاي روده مياني زنبور بدست مي آورد و باعث آسيب به سلول هاي اپيتليال روده مياني مي شود. نوزما سرانه همچنين بر فعاليت آنزيم هاي هضم كننده پروتئين در روده مياني زنبورعسل تاثير مي گذارد. بعلاوه حضور نوزما سرانه باعث تغيير در بيان برخي از پروتئوم هاي روده مياني زنبورعسل شده كه مسئول توليد انرژي ، تنظيم پروتئين و دفاع آنتي اكسيداني هستند.

نتيجه اين استرس انزژتيك اين است كه اختلالاتي در هضم و متابوليسم مواد مغذي پيش مي آيد و باعث مي شود كه زنبورها حالتي از خود نشان دهند كه گرسنگي ناميده مي شود. در اين حالت اشتراك غذا بين زنبورهاي هم لانه اي كه از طريق فرآيند ترفولاكتيك ( تغذيه دهان به دهان ) انجام مي شود ، كاهش يافته و مجموع اين عوامل بر سلامت كلني تاثير سوء خواهد گذاشت.

نوزما سرانه همچنين بر ساختار و عملكرد غدد هيپوفارنژيال اثر مي گذارد. اين غدد وظيفه توليد ژل رويال و غذاي لاروها را در زنبورعسل بر عهده دارد. همچنين در زنبورهاي مسن تر توليد آنزيم هاي هضم كننده كربوهيدرات ها ( تجزيه ساكارز به قندهاي ساده تر ) را انجام مي دهد كه در توليد عسل از اين آنزيم ها استفاده مي شود. تحقيقات نشان داده است كه نوزما سرانه سبب آتروفي ( تحليل ) غدد هيپوفارنژيال مي شود، اگرچه  عامل نوزما سرانه در اين غدد مشاهده نشده ولي با اثري كه بر هضم و جذب پروتئين ها در معده زنبورعسل مي گذارند، عملكرد اين غده را نيز تحت تاثير قرار مي دهند.

در آلودگي كلني هاي به نوزما سرانه با توجه به آسيب و ضررهايي كه به سلامت كلني هاي زنبورعسل وارد مي شود، تغذيه كلني هاي زنبورعسل بايد مورد توجه قرار گيرد.زنبورعسل مواد مغذي مورد نياز خود را از شهد و گرده بدست مي آورد.كاهش كيفيت و كميت گرده در دسترس باعث سوء تغذيه و اثرات منفي بر زنده ماني كلني ها مي شود.كاهش در پرورش نوزادان، جلوگيري از رشد غدد، تسهيل حضور عوامل بيماريزا،كاهش وزن زنبورها، كاهش عملكرد سيستم ايمني و نهايتا كاهش طول عمر زنبورهاي عسل از جمله مواردي هستند كه بر اثر سوء تغذيه بوجود مي آيند. در تحقيقات مشخص شده كه كميت، كيفيت و تنوع گرده بر زنده ماني زنبورهاي آلوده شده با نوزما سرانه تاثير گذار است.

پروتئين و انرژي مواد مغذي ماكرو( عمده) هستند كه رشد،عملكرد و زنده ماني را در حشرات و زنبورعسل تحت تاثير قرار مي دهند. استفاده از نسبت هاي هندسي (GF) امروزه در موجودات مختلف براي تعيين تعادل مطلوب مواد مغذي استفاده مي شود.اين محاسبات در حشرات نيز براي تعيين اينكه چگونه نسبت پروتئين به كربوهيدرات يا اسيدهاي آمينه ضروري به كربوهيدراتها زنده ماني و فيزيولوژي حشرات را تحت تاثير قرار مي دهد، انجام شده است.

در تحقيقي در سال 2014 مشخص شده كه احتياجات غذايي زنبورعسل متناسب با سن و  نقش رفتاري زنبورهاي بالغ است و زنبورهايي كه مقادير بالاتري از جيره هاي داراي اسيد آمينه زياد دريافت كرده اند طول عمر كمتري داشته اند.در تحقيقي در سال 2010 مشخص شده زنبورهايي كه نسبت پروتئين به كربوهيدرات كمتري را در جيره دريافت كرده بودند طول عمر بيشتري داشته اند.در تحقيق ديگري در سال 2014 مشخص شده كه زنبورهاي عسل تغذيه شده با پروتئين بالا هنگامي كه در معرض عوامل استرس زا بوده اند مانند سموم و درجه حرارت پائين ، مرگ و مير كمتري داشته اند..

مطالعات قبلي در مورد ارتباط بين تغذيه و نوزما آپيس بوده است. در سال 1997 گزارش شده كه تغذيه پروتئين به زنبورهاي عسل عفوني شده با نوزما آپيس باعث افزايش رشد اسپورهاي نوزما شده ولي همچنين طول عمر زنبورهاي عفوني شده را بهبود بخشيده است، اما در سال 2006 نتايج متناقضي گزارش شده است. در آزمايشات مزرعه اي نشان داده شده كه تغذيه پروتئين در زنبورهاي عفوني شده باعث افزايش طول عمر آنها نشده است. در تحقيقي در سال 2014 مشخص شده كه زنبورهاي تغذيه شده با نان گرده سطوح بالاتر از پروتئين همولنف داشته و زنده ماني آنها ، علي رغم توسه انگلي بيشتر در مقايسه با جيره هاي جانشين گرده نيز بيشتر بوده است .

نتايج اين مطالعه نشان داد كه چگونه كميت گرده در جيره غذايي بر شدت ، شيوع نوزما سرانه و زنده ماني زنبورهاي بالغ اثر گذار است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه زنبورهايي كه ميزان بالاتري گرده به لحاظ كمي، دريافت كرده اند شدت بالاتري از نوزما سرانه نيز دارند ، اما زنده ماني بالاتري نيز داشته اند. مشخص شد كه استفاده از نسبت هاي مختلف گرده در جيره بر ميزان شيوع نوزما سرانه اثر گذار نبوده است.

نتايج نشان داد كه توليد و تكثير موفق پاتوژنها بطور زياد وابسته به تغذيه ميزبان است. در خصوص افزايش طول عمر زنبورها در تيمارهايي كه گرده بيشتري دريافت كرده اند در تحقيقات قبلي مشخص شده كه اين زنبورها مقادير بيشتري از بافت چربي (fat body)  داشته اند و اين بافت ها سايت هاي توليد بخشي از سيستم ايمني در زنبورعسل هستند.در تحقيقاتي در سال هاي 2013 و 2014 مشخص شده بيان پروتئين ويتلوجنين ، كه در سيستم ايمني زنبورعسل درگير است، ممكن است در افزايش زنده ماني زنبورهاي عفوني شده با نوزما سرانه مشاركت داشته باشد.

* لازم بذكر است اين مطالع در شرايط آزمايشگاه و در انكوباتور بوده است .

ارائه کننده : مهندس اسماعیل غفوری